اگر سایتهای بزرگ نسبت به تفکیک صفحات توجه کافی نداشته باشند، سابقه چندین ساله آن ها به سادگی از بین خواهد رفت و با افت رتبه مواجه خواهند شد. با مطالعه این پست آموزشی میتوانید با بهترین روشهای جلوگیری از کنیبالیزیشن آشنا شوید.
اغلب سئوکاران کم تجربه کنیبالیزیشن را مربوط به سایتهای بزرگ میدانند و فکر میکنند که این پدید در سایتهای کوچک کمتر رخ میدهد. در صورتی که اشتباه فکر میکنند. اگر دوره آموزش سئو استاد حبیبی را مشاهده کرده باشید، سئوکاران با تجربه از همان زمانی که سایت مپ را تعریف میکنند، نسبت به تفکیک اصولی صفحات دقت بالایی دارند. نحوه جلوگیری از Cannibalization در سایتهای بزرگ و کوچک باید با توجه به محصولات سایت از همان روز اول آغاز شود. تا پایان این پست آموزشی را به دقت مطالعه کنید و با تکنیکهای به روز این حوزه آشنا شوید. حتی اگر برخی از مطالب به نظر شما ساده و بدیهی آمد، تا پایان مطالعه خود را ادامه دهید.
کنیبالیزیشن چیست؟
کنیبالیزیشن یا رقابت صفحات بر روی یک یا چند کلمه کلیدی، یکی از مشکلات رایج در سئو است که زمانی رخ میدهد که چند صفحه از یک وب سایت برای یک کلمه کلیدی مشابه با یکدیگر رقابت کنند. در این وضعیت، به جای اینکه تمام قدرت و اعتبار سئو روی یک صفحه تمرکز پیدا کند و آن را به رتبههای برتر برساند، این قدرت بین صفحات مختلف پخش میشود و در نهایت هیچکدام نمیتوانند عملکرد مطلوبی داشته باشند.
کنیبالیزیشن باعث کاهش اعتبار و اتوریتی صفحات میشود. به جای اینکه یک صفحه قدرتمند در نتایج جستجو حضور داشته باشد، چند صفحه ضعیف تر در رقابت شرکت میکنند که هیچکدام نمیتوانند به بهترین رتبه بالقوه خود برسند. این وضعیت منجر به هدررفتن بودجه خزش (crawl budget)، کاهش نرخ کلیک، رقیق شدن بک لینکها و انکر تکست ها در نهایت کاهش سود و درآمد از وب سایت میشود. بهترین استراتژی تفکیک فنی کلمات کلیدی است که در بخشهای بعدی به آن اشاره خواهیم کرد.
معنی Cannibalization چیست و چه ارتباطی به سئو دارد؟
واژه Cannibalization به معنای لغوی «همنوع خواری» است که در حوزه سئو به شکل استعاری برای توصیف وضعیتی به کار میرود که صفحات یک وب سایت به جای رقابت با رقبای بیرونی، با خودشان رقابت میکنند. این اصطلاح نشان دهنده نوعی سئو منفی در استراتژی سئو است که در آن منابع و قدرت رتبه بندی به جای تمرکز روی یک صفحه قوی، بین چند صفحه تقسیم میشود. ( در بخش وبلاگ سایت برترآموز میتوانید مقاله کاربردی سئو منفی یا Negative SEO چیست؟ راهکارهای مقابله با سئو منفی مطالعه کنید)
در دنیای سئو، کنیبالیزیشن زمانی رخ میدهد که دو یا چند صفحه از یک دامنه برای کلمه کلیدی یکسان یا بسیار مشابهی سعی در رتبه گیری دارند. در این شرایط، موتورهای جستجو مثل گوگل نمیتوانند تشخیص دهند کدام صفحه پاسخ بهتری به جستجوی کاربر ارائه میدهد و در نتیجه، سردرگمی ایجاد میشود. نتیجه این سردرگمی آن است که نرخ کلیک (CTR)، لینکهای دریافتی، محتوا و نرخ تبدیل که باید روی یک صفحه متمرکز شود، بین چند صفحه پخش میشود.
علت کنیبالیزیشن در صفحات مختلف سایت
تا زمانی که علت کنیبال صفحات را با یک دیگر ندانید، نمیتوان انتظار یک نتیجه ایدهآل داشته باشید. نکاتی که در این بخش مطرح میشود باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. چرا که خود میتواند در جلوگیری از Cannibalization نقش بسیار مهمی داشته باشد.
تحقیق کلمات کلیدی نامناسب
تحقیق کلمات کلیدی نامناسب و غیر حرفهای، اغلب ریشه اصلی و پنهان مشکل کنیبالیزیشن است. بسیاری از سئوکاران تصور میکنند تحقیق کلمه کلیدی صرفاً به معنای پیدا کردن کلماتی با حجم جستجوی بالا است، اما اشتباه بزرگ دقیقاً تعریف صفحات پیلار و کلاستر رخ میدهد. وقتی تحقیق کلمات کلیدی بدون در نظر گرفتن Search Intent (قصد جستجو) انجام شود، شما ممکن است برای دو عبارت که ظاهراً متفاوت هستند اما در نظر گوگل یک معنی دارند، دو صفحه مجزا بسازید.
برای مثال، اگر استراتژی شما این باشد که یک صفحه برای «خرید گوشی آیفون» و صفحهای دیگر برای «قیمت موبایل اپل» داشته باشید، دچار کنیبالیزیشن میشوید؛ زیرا گوگل دریافته است که کاربری که هر یک از این دو را جستجو میکند، نیت یکسانی (خرید) دارد و نتایج مشابهی را به او نشان میدهد.
مشکل دیگر در تحقیق کلمات کلیدی، تمرکز بیش از حد لانگ تیل صورت جداگانه است. در گذشته مرسوم بود برای هر تغییر کوچک در کلمه کلیدی، یک صفحه لندینگ جدید ساخته شود (مثلاً «تور ارزان استانبول» جدا از «ارزانترین تور استانبول»). اما امروزه الگوریتمهای گوگل هوشمندتر شدهاند و مفاهیم را درک میکنند. اگر تحقیق کلمات کلیدی شما به جای تمرکز بر «موضوعات» (Topics)، روی «کلمات مجزا» متمرکز باشد، ناخواسته صفحاتی تولید میکنید که محتوای همپوشانی دارند و عملاً اعتبار یکدیگر را میخورند.
ضعف در تحلیل کلمات کلیدی رقبا و بنچ مارک غیر اصولی
تحلیل رقبا، در صورتی که به صورت غیر اصولی و صرفاً تقلیدی انجام شود، یکی از دلایل اصلی بروز مشکل کنیبالیزیشن در وب سایتها به شمار میرود. بسیاری از متخصصان سئو در فرآیند بنچ مارک، به جای تحلیل استراتژی، به کپیبرداری کورکورانه از ساختار محتوایی و کلمات کلیدی رقبا روی میآورند. این رویکرد خطرناک است، زیرا ممکن است رقیب شما نیز در استراتژی خود دچار اشتباه شده باشد یا به دلیل اعتبار دامنه (Domain Authority) بسیار بالای خود، از ساختاری استفاده کند که برای سایت شما مناسب نیست.
برای مثال، وب سایتهای بسیار بزرگ با اعتبار بالا میتوانند صفحات متعددی با همپوشانی موضوعی داشته باشند، اما تکرار این الگو در یک سایت کوچکتر به «رقیق شدن محتوا» و تقسیم اعتبار بین صفحات منجر شده و در نهایت هیچ کدام به رتبه مطلوب دست نمییابند. این اشتباه در زمان استفاده از ابزارهای تحلیل شکاف محتوایی (Gap Analysis) نیز خود را نشان میدهد.
هنگامی که ابزار نشان میدهد رقیب برای یک کلمه کلیدی رتبه دارد و شما ندارید، واکنش عجولانه و نادرست، تولید یک صفحه کاملاً جدید برای آن کلمه است. این در حالی است که راهکار اصولی، بررسی پتانسیل صفحات موجود و به روزرسانی یکی از آنها برای پوشش دادن آن کلمه کلیدی است. ایجاد صفحات جدید بدون بررسی داخلی، باعث میشود منابعی مانند بودجه خزش و لینک سازی داخلی هدر رفته و صفحات سایت به جای رقابت با دیگران، با یکدیگر رقابت کنند.
عدم تفکیک مناسب صفحات و سایت مپ نامفهوم
برای جلوگیری از بروز کنیبالیزیشن، در مرحله اول باید یک استراتژی کلمات کلیدی هدفمند و دقیق تدوین کنید که در آن برای هر کلمه کلیدی یا صفحات پیلار، تنها یک صفحه اصلی تعریف شود. این کار مستلزم تحقیق عمیق و شناخت دقیق از قصد جستجو کاربران است تا از تولید محتواهای تکراری و همپوشان جلوگیری شود. همچنین باید از ساخت صفحات جدید برای کلمات کلیدی بسیار مشابه خودداری کرد و به جای آن، یک صفحه جامع و کامل (Pillar Content) ایجاد نمود که تمام جنبههای موضوع را پوشش دهد.
معماری سایت شفاف و منظم یکی دیگر از عوامل پیشگیرانه است. ساختار سلسله مراتبی مشخص، دسته بندیهای منطقی و استفاده از لینک دهی داخلی هدفمند به گوگل کمک میکند تا صفحه اصلی هر موضوع را تشخیص دهد. در کنار این موارد، ساخت یک سایت مپ استاندارد و بهروز که ارزش صفحات صفحات را به درستی به موتورهای جستجو معرفی کند، از ایجاد سردرگمی در خزش و ایندکس صفحات جلوگیری میکند.
در صورت شناسایی تداخل، بهترین راهکار ادغام محتواهای مشابه و ریدایرکت 301 از صفحات ضعیفتر به صفحه قویتر است. همچنین استفاده از تگ Canonical برای معرفی نسخه اصلی صفحه و هدایت سیگنالهای سئو به یک URL واحد، راهکاری مؤثر برای جلوگیری از رقابت داخلی صفحات محسوب میشود. که در بخشهای بعدی به صورت دقیق بررسی خواهیم کرد.
تمرکز بیش از حد بر روی کلمات کلیدی نا مفهوم
تمرکز بیش از حد بر روی کلمات کلیدی نامفهوم و کلی (Broad Keywords)، یکی از دامهای رایج در استراتژی محتواست که مستقیم به کنیبالیزیشن ختم میشود. وقتی چندین صفحه از سایت حول محور کلمات عمومی و بدون جزئیات مثل «خرید گوشی» یا «بهترین لپتاپ» بهینه شوند، مرز بین موضوعات از بین میرود و گوگل نمیتواند تشخیص دهد کدام صفحه دقیقاً برای چه نیازی طراحی شده است.
در این وضعیت، چون کلمه کلیدی هدف آنقدر کلی است که میتواند طیف وسیعی از نیازها را شامل شود، عملاً تمام صفحات شما سعی میکنند برای همان مفهوم وسیع رتبه بگیرند. این همپوشانی باعث میشود به جای اینکه یک صفحه قدرتمند (Pillar Page) داشته باشید که اعتبار را جذب کند، چندین صفحه ضعیف با محتوای مشابه داشته باشید که ترافیک و اعتبار یکدیگر را میبلعند. راهکار صحیح، دوری از کلیگویی و تمرکز بر کلمات کلیدی طولانی (Long-tail) و اختصاصی است که دقیقاً قصد و نیاز کاربر را نشانه میگیرند و مانع از تداخل وظایف صفحات میشوند.
Related
چگونه تمرکز بیش از حد روی کلمات کلیدی باعث کنیبالیزیشن میشود
آیا تمرکز روی کلمات کلیدی کوتاه مفید یا مضر است
چطور تعادل بین محتوا محور و کلمه کلیدی محور برقرار کنم
نشانههای یک استراتژی بیش از حد کلمه کلیدی محور چیست
چطور موضوع محوری را جایگزین کلمات کلیدی محوری کنم در سایتمپ

نشانه های Cannibalization در صفحات سایت
اگر فکر میکنید که کنیبال صفحات تنها برای سئوکاران کم تجربه رخ میدهد این بخش را با دقت بسیار بالا مطالعه کنید. بسیاری از مواقع ممکن است که شما استراتژی خوبی برای صفحات به کار گرفته باشید اما در تحلیل نتایج دچار اشتباه شوید و تصمیمات نامناسب اتخاذ کنید و در نهایت صفحات شما به با کنیبال مواجه شوند.
تغییر رتبه صفحات سایت
تغییر مداوم رتبه صفحات سایت، اگر الگوی مشخص و منطقی نداشته باشد، معمولاً نشانه وجود یک مشکل عمیقتر در تعریف محتوا و استراتژی سئو است. زمانی که برای یک کلمه کلیدی مشخص، امروز یک صفحه در نتایج ظاهر میشود و چند روز بعد بدون تغییر جدی در سئو، صفحه دیگری از همان دامنه جای آن را میگیرد، به احتمال زیاد با تداخل موضوعی و رقابت داخلی بین آدرسهای مختلف رو به رو هستید. در چنین حالتی، گوگل در تشخیص اینکه کدام URL مرجع برای آن کلمه کلیدی است دچار تردید میشود و همین سردرگمی خود را در قالب نوسان رتبهها نشان میدهد. توجه داشته باشید که سایتهای نوپا به دلیل وجود الگوریتم گوگل دنس در ابتداء چنین حالتی را تجربه میکنند.
برای کاهش این نوسانها و رسیدن به یک رتبه با ثبات، باید ریشه مشکل را در سطح استراتژی محتوا و ساختار سایت اصلاح کرد؛ یعنی با یک جستجوی دقیق مشخص شود هر کدام از کلمات کلیدی مهم دقیقاً متعلق به کدام صفحه است، کدام محتواها باید ادغام شوند، کجا نیاز به ریدایرکت وجود دارد و کدام URL باید به عنوان نسخه اصلی به گوگل معرفی شود. در عمل، جلوگیری از Cannibalization نیاز به صرف زمان و بررسی تمامی واقع گذشته است.
عدم کسب رتبه مناسب کلمات کلیدی اصلی
یکی از مهمترین پیامدهای مستقیم کنیبالیزیشن در سایت، عدم کسب رتبه مناسب برای کلمات کلیدی اصلی است. چون در این وضعیت چند صفحه همزمان ادعای مالکیت یک کلمه کلیدی را دارند و سیگنالهای رتبه بندی بین آنها تقسیم میشود. وقتی چند URL برای یک عبارت اصلی بهینه شده باشند، موتور جستجو بهجای تقویت یک صفحه مرجع، میان چند گزینه مردد میماند و در نهایت هیچکدام از صفحات به جایگاه شایسته خود در نتایج جستجو نمیرسند.
در چنین شرایطی، شاخصهایی مانند ترافیک ارگانیک، نرخ کلیک و اتوریتی که باید روی یک صفحه واحد متمرکز شود، بین چند صفحه پراکنده میشود و هر کدام فقط بخش کوچکی از پتانسیل واقعی آن کلمه کلیدی را جذب میکنند. این پدیده به ویژه برای کلمات کلیدی اصلی و پول ساز خطرناک است، زیرا دقیقاً در نقطهای ضربه میزند که برند انتظار بیشترین دیده شدن و بیشترین تبدیل را دارد. حتی ممکن است صفحهای فرعی یا کماهمیت، موقتاً برای کلمه کلیدی اصلی رتبه بگیرد و صفحه استراتژیکتر در حاشیه بماند، موضوعی که در بسیاری از تحلیلها بهعنوان نشانه کلاسیک کنیبالیزیشن شناخته میشود.
تغییرات ناگهانی رتبه صفحات (ویژه سایتهای قدیمی)
در سایتهای قدیمی، تغییرات ناگهانی رتبه صفحات معمولاً نتیجه سالها تولید محتوا بدون استراتژی یکپارچه و در نظر گرفتن کنیبالیزیشن موضوعات است. در چنین سایتهایی، برای یک کلمه کلیدی اصلی در طول زمان چندین صفحه ساخته شده که همگی عملاً به یک نیت جستجو پاسخ میدهند و در نتیجه گوگل مدام بین این URLها جابهجا میشود و هر بار صفحه دیگری را به عنوان نتیجه اصلی نمایش میدهد. در چنین شرایطی سرچ کنسول سایت برای یک کوئری مشخص چند صفحه مختلف شما در بازههای زمانی کوتاه رتبه میگیرند و از دست میدهند، از نشانههای کلاسیک کنیبالیزیشن در سایتهای قدیمی است.
افزون بر این، در وب سایت هایی که سالها به روز رسانی شدهاند، تغییرات الگوریتم گوگل، اصلاح دسته بندیها، ادغام یا جداسازی بخشها، و انتشار مکرر مقالات مشابه باعث میشود ساختار سیگنال دهی به موتور جستجو مبهم شود. در چنین حالتی، نه تنها رتبه صفحات اصلی ناپایدار میشود، بلکه ترافیک و نرخ تبدیل نیز به طور محسوسی کاهش مییابد؛ زیرا کاربران به صفحاتی هدایت میشوند که لزوماً مناسبترین پاسخ برای آن کلمه کلیدی نیستند. جلوگیری از Cannibalization» در سایتهای قدیمی به مراتب سختتر و ضروری تر خواهد بود.
کاهش قدرت لینک سازی داخلی
کاهش قدرت لینک سازی داخلی معمولاً زمانی رخ میدهد که ساختار سایت و استراتژی محتوایی به شکلی طراحی شده باشد که چندین صفحه حول یک موضوع یا کلمه کلیدی مشابه رقابت کنند و در نتیجه، انکر تکستها و لینک ها به جای تقویت یک صفحه مرجع، بین چند URL پخش شوند. در چنین وضعیتی، هر بار که از یک انکر مشخص به صفحات مختلف لینک میدهید، در واقع به گوگل سیگنالهای متناقضی ارسال میکنید و به او نمیگویید «کدام صفحه مهمتر است»، بلکه صرفاً نشان میدهید که چند صفحه تقریباً برای یک مفهوم وجود دارد. این پراکندگی، مستقیماً «قدرت لینک سازی داخلی» را تضعیف میکند.

بهترین استراتژیهای سئو جلوگیری از رقابت صفحات با دیگر
ادغام صفحات مشابه
ادغام صفحات مشابه یکی از موثرترین و در عین حال حساسترین تکنیکها برای حل مشکل کنیبالیزیشن است که اگر بهدرستی اجرا شود، میتواند جهش قابل توجهی در رتبههای شما ایجاد کند. راهکار هوشمندانه برای یک سئوکار، این است که بهجای حذف کردن صفحات ضعیفتر، محتوای ارزشمند آنها را استخراج کرده و به قویترین صفحه (صفحهای که ایمپرشن، کلیک یا رتبه بهتری دارد) اضافه کند. با این کار، شما یک محتوای پیلار میسازید که از نظر جامعیت و کیفیت، بسیار فراتر از رقباست. نکته کلیدی اینجاست که پس از ادغام، حتماً باید URL صفحات قدیمی را با ریدایرکت 301 به آدرس صفحه جدید منتقل کنید.
برای سئوکاران تازهکار، تشخیص اینکه کدام صفحه باید بماند و کدام باید ادغام شود، چالش اصلی است. بهترین معیار، دادههای سرچ کنسول است؛ صفحهای که بیشترین ترافیک ارگانیک و بهترین جایگاه را دارد، معمولاً کاندیدای اصلی برای حفظ شدن است. با اجرای این استراتژی، نه تنها از رقابت داخلی خلاص میشوید، بلکه با یک محتوای غنیتر، سیگنال قدرت مندی به گوگل ارسال میکنید که شانس صدر نشینی شما را دوچندان میکند. البته استفاده از منتور سئو نیز میتواند به شما کمک کند که تفکیک به مراتب بهتری انجام دهید.
استفاده از تگ کنونیکال
بسیاری از سئوکاران مبتدی تصور میکنند هر صفحه تکراری باید ریدایرکت شود، اما گاهی اوقات وجود نسخههای متعدد از یک محتوا برای تجربه کاربری (UX) ضروری است. برای مثال، در یک فروشگاه اینترنتی، صفحه «کفش ورزشی» ممکن است با فیلترهای مختلفی مثل «ارزانترین»، «جدیدترین» یا «رنگ قرمز» باز شود و URLهای متفاوتی تولید کند که محتوای آنها تقریباً یکسان است. اگر این صفحات را به حال خود رها کنید، گوگل آنها را محتوای تکراری و رقیب هم میبیند.
در اینجا تگ کنونیکال مثل یک «راهنمای دلسوز» عمل میکند. با قرار دادن این تگ در کد HTML صفحات فرعی و اشاره به URL صفحه اصلی، به گوگل میگویید: «این صفحات را ببین و خزش کن، اما اعتبار و رتبه را فقط به آن صفحه اصلی (Canonical URL) اختصاص بده.» این کار باعث میشود تمام قدرت سئو روی صفحه مرجع متمرکز شود، بدون اینکه دسترسی کاربران به فیلترها و دستهبندیهای مختلف محدود شود.
نکته مهمی که باید بدانید این است که کنونیکال یک «دستور» قطعی نیست، بلکه یک «پیشنهاد» قوی به گوگل است. اگر محتوای دو صفحه کاملاً متفاوت باشد و شما آنها را به هم کنونیکال کنید، گوگل ممکن است این پیشنهاد را نادیده بگیرد. بنابراین، از این ابزار فقط زمانی استفاده کنید که محتواها واقعاً همپوشانی شدید دارند یا کپی یکدیگرند.
بهینه سازی لینک سازی داخلی
لینک سازی از صفحات با اتوریتی بالا (مانند صفحه اصلی یا مقالات پربازدید) به صفحهای که دچار کنیبالیزیشن شده، میتواند کفه ترازو را به نفع آن صفحه تغییر دهد. با ایجاد یک ساختار خوشه محتوایی (Topic Cluster)، که در آن یک صفحه ستون (Pillar) به صفحات کلاستر لینک میدهد و برعکس، میتوانید درجه اهمیت محتوایی را شفاف کنید. در واقع، لینک سازی داخلی هوشمندانه مثل نصب تابلوهای راهنمای دقیق در یک شهر شلوغ است؛ هرچه تابلوها دقیقتر باشند، گوگل و کاربر سریعتر و راحتتر به مقصد درست میرسند و ترافیک در مسیرهای اشتباه هدر نمیرود.
استفاده از تگ Noindex
تگ Noindex یکی از ابزارهای استراتژیک و حیاتی برای سئوکاران است که مانند یک «فیلتر هوشمند» عمل میکند. این تگ به شما اجازه میدهد تا صفحاتی را که برای کاربران یا فرآیندهای داخلی سایت ضروری هستند اما ارزش رقابتی در سئو ندارند، از دید موتورهای جستجو پنهان کنید. با اضافه کردن متا تگ <meta name=”robots” content=”noindex”> به هدر یک صفحه، صریحاً به گوگل دستور میدهید که «این صفحه را خزش کن، اما در نتایج جستجو نمایش نده»
نکته مهم برای سئوکاران آماتور این است که تگ Noindex را با فایل Robots.txt اشتباه نگیرند. اگر صفحهای را در Robots.txt مسدود (Disallow) کنید، گوگل اصلاً تگ Noindex آن را نمیبیند و ممکن است همچنان URL آن را ایندکس کند. بنابراین، مسیر درست این است: اجازه دهید ربات وارد صفحه شود، تگ Noindex را بخواند و سپس با احترام صفحه را از نتایج حذف کند. این کار بودجه خزش (Crawl Budget) شما را نیز برای صفحات مهمتر ذخیره میکند.

سخن پایانی
در این پست آموزشی تمام تلاش خود را به کار گرفتیم که بهترین استراتژیهای جلوگیری از Cannibalization را به شما آموزش دهیم. اگر تجربه استفاده کنیبال صفحات وب سایت خود را در دارید در بخش نظرات به ما و دیگر دوستان خود در این باره اطلاع دهید. توجه داشته باشید که تفکیک صفحات به صورت اصولی مهم توانایی یک سئوکار است، چرا که با گذشت زمان صفحات بیشتری پیدا میکند و شما باید از همان ابتداء نسبت به عواقب آن آگاه شوید.
نوشته نحوه جلوگیری از Cannibalization در سایتهای بزرگ اولین بار در برتر آموز. پدیدار شد.

بدون شرح